Hoe doet de sector zijn ethische codes werken?

Tijdens en na de crisis werden de ethische codes in de financiële sector in vraag gesteld. Voldeden deze gedragsregels wel en werden ze voldoende nageleefd? Als antwoord op die kritiek heeft de financiële sector verschillende gedragscodes herwerkt en de controle op het naleven hiervan verscherpt.Alle medewerkers worden van de gedragsregels op de hoogte gebracht via opleidingen en elektronische kanalen.

De meeste financiële instellingen hadden al voor 2007 een gedragscode voor hun werknemers opgesteld. In die code staan principes uitgeschreven die bepalen welk gedrag wel en niet door de beugel kan. Een gedragscode gaat vaak verder dan wat wettelijk voorgeschreven is.

Tijdens en na de financiële crisis rees echter de vraag of de gedragscodes overal wel voldoende werden nageleefd. In antwoord op die kritiek heeft de financiële sector verschillende van zijn gedragscodes herwerkt. Bovendien hebben de financiële instellingen de controle verscherpt op de manier waarop de codes in de praktijk worden omgezet.

Binnen de financiële sector bestaan er verschillende gedragscodes op sectorniveau:

  • de gedragscode voor (spaar)banken die een goede relatie tussen de bank en de klant beoogt;
  • de gedragscode tussen banken en ondernemingen in het kader van de kredietverlening;
  • de gedragscode m.b.t. de bankmobiliteit (verhuizen van bank);
  • de 10 principes om op verantwoorde wijze consumenten- en hypothecair krediet aan te gaan en te verstrekken, enz.

De verschillende gedragscodes zijn opgenomen in de sectoriële lespakketen van Febelfin Academy, het opleidingsinstituut van de financiële sector.

Maar ethisch handelen hoort ook bij de strategische prioriteiten van elke individuele financiële instelling. De bakens worden daarvoor trouwens op het hoogste niveau uitgezet: verantwoordelijk en ethisch bankieren is dus een verbintenis van de financiële instelling op het niveau van de CEO, die het idee in alle geledingen van de organisatie doorgang doet vinden.

Gewoonlijk ondertekenen alle werknemers de gedragscode waarna ze op het intranet wordt gezet. In 94% van de sector (15 van de 19 bevraagde instellingen) worden hierrond opleidingen of e-learnings georganiseerd die op gezette tijden ook worden herhaald.

Klokkenluidersysteem

Alle bevraagde instellingen met een gedragscode maken gebruik van een klokkenluidersysteem dat misbruiken aankaart (whistle blowing). 97% van de sector (16 van de 19 bevraagde instellingen) beschikt over een intern systeem, één instelling doet beroep op een onafhankelijk extern orgaan. 30% (7 van de 19 bevraagde instellingen) gaat nog een stapje verder en richtte een ethisch comité op. Werknemers kunnen bij dit comité conflicten melden, tussen de waarden van de instelling en de instructies of doelstellingen die ze krijgen.